Śmierć jest naturalnym etapem ludzkiej egzystencji. Chociaż każdy człowiek umiera inaczej, specyficzne zmiany mogą wskazywać na zbliżającą się śmierć. Należy pamiętać: podstawowym obowiązkiem bliskich w tym okresie jest zapewnienie maksymalnego komfortu, spokoju i poszanowania godności osoby umierającej.
Pierwsze oznaki końca życia.
Jednym z najbardziej zauważalnych objawów jest gwałtowny spadek zainteresowania jedzeniem i piciem. W ostatnich dniach organizm przestaje potrzebować dodatkowej energii i płynów, więc rezygnacja z jedzenia staje się naturalnym i bezbolesnym procesem. Kolejnym wskaźnikiem jest zmiana oddechu: może stać się płytki, nieregularny, a w niektórych przypadkach pojawia się oddech Cheyne’a-Stokesa – naprzemienne głębokie oddechy z przerwami.
Co więcej, osoba zaczyna coraz dłużej spać, ma trudności z wybudzaniem się i staje się mniej wrażliwa na otoczenie. Jest to naturalna reakcja organizmu, który kieruje swoją ostatnią energię na podtrzymywanie funkcji życiowych.
Główne oznaki zbliżającej się śmierci.
Utrata apetytu i pragnienia. Organizm przestaje potrzebować pożywienia i wody, ponieważ jego potrzeby maleją.
Zmiany w oddychaniu. Występuje płytki, przerywany oddech, czasami z przerwami.
Obniżony poziom świadomości. Osoba może stać się senna, przysypiać lub utracić zdolność komunikowania się na dłuższy czas.
Zmiany skórne. Skóra staje się zimna, wilgotna, blada lub woskowa, czasami z niebieskawymi plamami.
Zmniejszona ilość wydzieliny. Ilość moczu i stolca zmniejsza się z powodu odmowy przyjmowania pokarmu i płynów.
Zwiększona senność. Osoba spędza większość czasu śpiąc i ma trudności z reagowaniem na bodźce zewnętrzne.
Wycofanie społeczne. Umierający traci zainteresowanie interakcjami społecznymi, wydarzeniami i otoczeniem.
Niepokój i nietypowe zachowanie. Mogą pojawić się lęki, niespójna mowa lub dziwne wypowiedzi.
Wsparcie dla umierającego i jego rodziny.
W ostatnich dniach życia kluczowe jest stworzenie otoczenia spokoju i opieki dla danej osoby. Może to oznaczać rezygnację z agresywnego leczenia na rzecz opieki paliatywnej, łagodzenia bólu i radzenia sobie z lękiem. Równie ważne jest zapewnienie wsparcia emocjonalnego i psychologicznego zarówno pacjentowi, jak i jego bliskim.
Czasami wsparcie to może również obejmować wsparcie duchowe, w zależności od przekonań religijnych lub osobistych. Atmosfera miłości, zrozumienia i ciszy pomaga pacjentom przeżywać ostatnie chwile życia z największym spokojem i godnością.